Kako jaka terapijska alijansa može da vodi ka trajnoj promeni?

Uloga psihoterapeuta je da bude prisutan u životu osobe koja je na terapiji—i ova vrsta prisutnosti je zaista jedinstvena. U početku, to je odnos između dva stranca, koji ne poznaju jedan drugog dobro, ali se upuštaju u zajednički poduhvat istraživanja unutrašnjeg psihološkog prostora klijenta. Tokom vremena, postepeno se uspostavlja poverenje između klijenta i terapeuta, i oni osmišljavaju terapijske ciljeve zajedno, kao i metodologiju rada—kako će te ciljeve postići.

Osoba koja je na terapiji uskoro će uspeti da se oslobodi ograničenja, koja su obično proistekla iz prošlosti i jedinstvene životne priče te osobe, a onda će shvatiti koje su to vrednosti koje je motivišu i ciljevi koje bi trebalo da definiše. Psihoterapijsko putovanje je zapravo putovanje otkrivanja onog autentičnog jezgra, autentičnog sebe. Ovaj autentični self se otkriva u terapijskom odnosu.

Tokom godina, istraživanja su pokazala ono što terapeuti intuitivno znaju, a to je da je terapijski odnos od presudne važnosti za tok i uspešnost psihoterapije. Neka istraživanja pokazuju da je to možda i najvažniji faktor uspešnih ishoda. Takođe, istraživanja empirijski potvrđenih tretmana sugerišu da je “terapijski odnos od esencijalne važnosti za psihoterapijski ishod, nezavisno od tipa tretmana”, kao i da “terapijski odnos ukazuje na to zašto klijenti napreduju (ili ne napreduju) bar podjednako koliko i specifičan metod tretmana.”

Dr. John Norcross, koji je bio na čelu istraživačke sekcije Američkog društva psihologa, definisao je terapijsku alijansu (ili radni savez) kao “kvalitet i snagu kolaborativnog odnosa između klijenta i terapeuta, koji se tipično može meriti u pogledu terapijskih ciljeva, saglasnosti oko zadataka u toku tretmana, kao i snazi terapijske veze.” Zajedno sa empatijom i autentičnošću, terapijska alijansa je integralni deo terapijskog odnosa. Istraživanja ponovo pokazuju da ova vrsta alijanse jeste veoma važan deo terapijskog procesa promene.

U knjizi  Prevladavanje destruktivnog glasa: Istinite priče o terapiji i transformaciji, dr. Robert Firestone poziva svoju publiku u terapijski proces, gde mogu da svedoče kako terapijski odnos može na dubokom nivou da utiče na evoluciju osobe. Jedna od važnih osobina terapeuta je sposobnost da vidi osobu iza njenih odbrambenih mehanizama, kao i njen potencijal—buduću osobu koja tek bi trebalo da nastane tokom terapijskog procesa. Tokom ovog procesa, klijent će se suočiti sa svojim strahovima, bolnim prošlim iskustvima i okrutnošću Unutrašnjeg Kritičara (glasom koji svakodnevno kritikuje ili oštro osuđuje naše misli, emocije i postupke).

Kratke priče u ovoj knjizi predstavljaju i načine na koje su klijenti bili promenjeni samim terapijskim odnosom. U predgovoru piše da se psihoterapija razlikuje od drugih odnosa u životu jer “nigde u životu osoba nije na taj način saslušana, nigde ne postoji ta vrsta saosećanja i iskustva koncentrisane razmene, kao i jak naglasak na skoro svim aspektima komunikacije između dvoje ljudi”.

Dobar terapeut ima duboko interesovanje za klijenta kao osobu, i videće autentično jezgro te osobe, pa će uspeti da uđe u komunikaciju sa njom na način koji je skrojen prema specifičnim potrebama te osobe. Ne postoji samo jedan metod rada u terapiji koji je dobar za sve—“jedna veličina za svakog” pristup u tretmanu, jer je svaka osoba jedinstvena. Kako bi bio pristupačan za klijenta, i kako bi uspostavio dobar odnos zasnovan na poverenju i razumevanju, terapeut mora da razume klijenta i njegova psihička stanja. ”Pre svega, terapeut mora da ostane autentično ljudsko biće sa autentičnim osećanjima.”

Kada razmotrite koliko mnogo naših problema dolazi od ranih problema u našim odnosima, razumno je pretpostaviti da se isceljenje takođe može pronaći u odnosu. Terapeut koji je senzitivan na klijentove potrebe može da ponudi klijentu ne samo novi način gledanja sebe, već i nov pogled na odnose. Istraživanja afektivne vezanosti nam pokazuju da je najveći prediktor naših obrazaca vezivanja u odnosima, u stvari, naše rano iskustvo tokom odrastanja. Strategije vezivanja koje formiramo u detinjstvu mogu da oblikuju i naše reakcije koje održavamo tokom celog života. Najbolji način da formiramo zdravije i sigurnije vezivanje jeste da razumemo našu životnu priču, da osetimo njen bol u potpunosti i da u njemu vidimo smisao—da stvorimo “koherentan narativ”. Ovaj proces razumevanja sebe je jedan od velikih darova terapijskog procesa. Autentična radoznalost terapeuta u vezi osobe na terapiji je ujedno i siguran prostor otvoren za klijenta, u kome može da istražuje svoju životnu priču i počinje da pronalazi neki smisao u njoj.

Kada terapeut reaguje na nekog na drugačiji način od onog na koji je ta osoba navikla, sa osetljivošću i promišljanjem, ta osoba može da formira nove stilove afektivnog vezivanja. Stvaranje sigurnog afektivnog vezivanja za terapeuta, pokazalo se, značajno smanjuje klijentovu psihološku patnju. Doživljavajući sigurno afektivno vezivanje u odnosu sa terapeutom, osoba se oseća dovoljno sigurno kako bi rešila neke stare traume i razvila nove načine da bude u odnosu sa drugima. Zbog toga je veoma važno uspostaviti poverenje u terapijskom odnosu kako bi se došlo do uspešnih ishoda u psihoterapiji.

Na ovom zajedničkom tlu poverenja, osoba koja je na terapiji može da na siguran način otkrije pravog sebe. Kako postepeno “ljušti” slojeve svojih odbrambenih mehanizama, ona može da počne da prepoznaje sopstvene (jedinstvene) želje i potrebe, ono što želi da promeni i ono što želi da postane u budućnosti. Ili rečima dr. Roberta Firestonea: “Postoji potreba da budete senzitivni prema klijentovim pravim osećanjima, kvalitetima i prioritetima, kao i da razlikujete nju ili njega od negativnog sloja njihovih ličnosti koji ih sprečava da dostignu pun potencijal kao ljudska bića.”

Prilagođeno sa: https://www.psychologytoday.com/intl/blog/compassion-matters/201612/the-importance-the-relationship-in-therapy